Перейти к содержанию

Абхаз

Æрвитæнтæ ивын
43°09′ с. ш. 41°00′ в. д.HGЯO
Сæрибар энциклопеди Википедийы æрмæг.
(Абхази-æй æрвыст)
Ацы терминæн ис æндæр нысаниуджытæ, кæс Абхаз (нысаниуджытæ).
Абхазы Республикæ
Аҧсны Аҳәынҭқарра
Тырыса Герб
Тырыса Герб
Абхазы паддзахадон гимн
Официалон æвзæгтæ абхазаг, уырыссаг
Сæйраг сахар Сухум
Стырдæр сахартæ Сухум, Гагрæ, Гудаутæ
Хицауиуæджы хуыз Республикæ
Территори
 • Æдæппæт 8600 км²
Цæрджытæ
 • Бахыгъд 240 705 ад.
 • Æнгомад 40 ад./км²
Валютæ Уæрæсейы сом
Телефонон код +7 840, +7 940[1]
Сахатон таг +3
Абхазы автономон республикæйы хицауад, Тбилисы дæлбар, 2008-æм азы авгутсы онг бадти Уæллаг Абхазы.
ВикиКъæбицы логотип Викикъæбицы медиа

Абхаз[2] (абх. Аҧсны, гуырдз. აფხაზეთი) у хæдбар паддзахад, Гуырдзыстоны кæддæры автономи, ис Кавказы Цæгат-ныгуылæн хай — Сау денджызы былыл. Йæ сæйраг сахар у Сухум.

Абхазы хæдбардзинад базыдтой Уæрæсе (2008-æм азы 26 августы)[3], Никарагуæ (2008-æм азы 5 сентябры)[4], Венесуэлæ (2009-æм азы 10 сентябры)[5][6] æмæ Науру (2009-æм азы 15 декабры)[7], стæй Хуссар Ирыстон, Приднестровье æмæ Уæлхох Карабах. 2008-æм азæй фæстæмæ Абхаз, цы территори йæхи хоны, уый контроль кæны æппæтæй.

Абхазы ныры президент у Рауль Хaджимба (2014-æм азы сентябрæй)[8]. Абхазы президент 2011-æм азы 26 сентябрæй уыдис Александр Анкваб[9], Сергей Багапшы амарды фæстæ уый æххæст кодта президенты хæстæ[10].

Абхазы уынд Пицундæйæ
Рицæйы цад
Абхазы районтæ: 1. Гагрæйы район, 2. Гудаутæйы район, 3. Сухумы район, 4. Гулрыпшы район, 5. Очамчырæйы район, 6. Ткуарчалы район, 7. Галы район

Географи

Республикæйы фæзуат у 8,6 мин квадратон километры.

Ныгуылæнæй скæсæны ’рдæм йæ территорийы астæуккаг дæргъ у 160 километры, хуссарæй цæгаты ’рдæм та — 54 километры. Денджызгæрæтты дæргъ у 210 километры.

Хæхтæ ахсынц йæ территорийы 64% — Кавказы сæйраг хохрагъ, Бзыбь, Чхалта, Кодоры хæхтæ. Иууыл бæрзонддæр хох у Домбай-Ульген (4046 м). Ис дзы лæгæттæ: «Ног Афон», «Митджын», Арбаикайы æфцæгыл лæгæт-сæрсæфæн — дунейы иууыл арфдæр лæгæт (1860 метры).

Цæугæдæттæ: Псоу, Бзыбь, Гумиста, Кодор, Алдзга, Ингур æмæ æндæртæ.

Цæдтæ: Рица, Амткел, Инкит, Голубое, Бебеисир.

Абхазы территорийы 55 процентæй фылдæрыл зайы хъæд (тулдз, тæрс, фатхъæд, сабæлут, соцъи æмæ наз). Денджызгæрæтты зайынц субтропикон зайæгойтæ.

Бæстыхъæд

Абхазы бæстыхъæд у уымæл, субтропикон, денджызгæрæтты январы астæуккаг температурæ вæййы +4... +7 градусы, хæхты — +2... -2 градусы, июлы та +22... +24 градусы. Къæвдатæ дзы афæдз æруары 1300–2400 миллиметры.

Цæрджытæ

Абхазы цæрджытæ нымæц — 320 мин адæймагæй фылдæр (2001 азы зонæнтæм гæсгæ). Цæрынц дзы абхазæгтæ, сомихæгтæ, уырыссæгтæ, гуырдзиæгтæ (сæ фылдæр мегрелтæ), грекъæгтæ, эстойнæгтæ, немыцæгтæ, польшæйæгтæ æмæ æндæр нациты минæвæрттæ. Сахарты цæрджыты нымæц хизы 50 процентæй фылдæрмæ. Сæ динмæ гæсгæ 60% сты чырыстæттæ, 16% пысылмæттæ.

Кæс ноджы

Æддаг æрмæг

Фиппаинæгтæ

  1. ↑ «Абхазия получила российские телефонные коды» — Лента.ру (28.09.2009)
  2. ↑ Дзагуырты Тембол. Географийы терминон дзырдуат уырыссаг æмæ ирон æвзæгтыл. Цæгат Ирыстоны АССР-ы паддзахадон рауагъдад — Орджоникидзе, 1941.
  3. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 26.08.2008 № 1260 Архивгонд æрцыдис 6 сентябры 2008 азы..
  4. ↑ Официальный декрет Президента Никарагуа от 5.09.2008 № 47-2008.
  5. ↑ http://top.rbc.ru/politics/10/09/2009/328391.shtml РБК - Венесуэла признала независимость Южной Осетии и Абхазии.
  6. ↑ РИА «Новости»: Венесуэла признает Южную Осетию и Абхазию - Чавес.
  7. ↑ «Независимость Абхазии признали науруанцы» — Lenta.ru (15.12.2009)
  8. ↑ Цæгат Ирыстоны сæргълæууæг Мамсыраты Таймураз архайдта Абхазы президент Рауль Хaджимбайы инаугурацийы
  9. ↑ В Сухуме состоялась церемония вступления в должность избранного президента Абхазии Александра Анкваба (уырыс.)
  10. ↑ В Абхазии назначили временную замену Багапшу (уырыс.)
Ист æрцыд "https://os.wikipedia.org/w/index.php?title=Абхаз&oldid=549086"-æй