Венесуэлæ

**Боливарон Республикæ Венесуэлæ**
**República Bolivariana de Venezuela**
Тырыса	Герб
	Гимн: «Gloria al bravo pueblo»
Хæдбар сси	1811 азы 5 июлы Испанийæ
Æвзаг	испайнаг
Сæйраг сахар	Каракас
Стырдæр сахартæ	Каракас, Маракайбо, Валенси
Хицауиуæджы хуыз	Президентон республикæ
Президент	Николас Мадуро
Фæзуат	916 445 км²
Доны процент	0,3
Цæрджытæ; • Бахыгъд (2007); • Æнгомад	; 27 730 469 ад. ; 30,2 ад./км²
ÆМП; • Æдæппæт (2004); • Иу адæймагмæ	дунейы 52-æм; 144 346 млн. $; 5 680 $
Валютæ	Венесуэлæйы боливар (VEB)
Интернет-домен	.ve
Телефонон код	+58
Сахатон таг	-4

Венесуэлæ (исп. Venezuela [be̞ne̞ˈswe̞la]) у паддзахад Хуссар Америкæйы цæгаты, Карибы денджызы былгæрон. Испанийы раздæры колони (1522-æм азæй), Венесуэлæ сси хæдбар паддзахад 1821-æм азы, дæргъвæтин сæрибаргæнæн хæсты фæстиуæгæн.

Сурзæххыл Венесуэлæйæн ис арæнтæ Бразили, Гайанæ æмæ Колумбиимæ. Паддзахады фæзуат у 916.445 км², цæрынц дзы 26,4 милуан адæймаджы. Венесуэлæйы сæйраг сахар у Каракас. Паддзахадон тырысайы хуызтæ сты бур, арвхуыз æмæ сырх: бур нысан кæны бæстæйы бæркад, арвхуыз нысан кæны æхсар æмæ ныфс, сырх нысан кæны Испанийæ хæдбардзинад.

Ныры Венесуэлæйы цæрджытæй фылдæр цæрынц сахарты (85%). Цæрджыты 73% цæрынц, Карибы денджызæй 100 км дарддæр чи не сты, ахæм цæрæнрæтты бæстæйы цæгаты. Кæд Венесуэлæйы зæххытæй æрдæг у Оринокойы хуссарырдæм, уым бæстæйы цæрджыты айдагъ 5% цæрынц.

Экономикæйы сæйраг къабаз у нефт къахын (экспорты 80%, хицауады æфтиагæй æрдæг). Венесуэлæ сси зындгонд куыд, дунейы асламдæр бензин кæм уæй кæнынц, ахæм паддзахад.

Истори[ивын | Бындур ивын]

1863-æм азы, Хуан Крисостомо Фалькон президент куы уыди, Венесуэлæ сси, мæлæтæй æфхæрд йæ закъæттæй бынтондæр чи аиуварс кодта, дунейы фыццаг ахæм паддзахад^[1].

Политикæ[ивын | Бындур ивын]

Æддаг политикæ[ивын | Бындур ивын]

Абхаз æмæ Хуссар Ирыстон[ивын | Бындур ивын]

Венесуэлæ сси, Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы хæдбардзинад чи базыдта, ИНО-йы æртыккаг ахæм уæнг (Уæрæсе æмæ Никарагуæйы фæстæ). Хæдбардзинад базоныны тыххæй фехъусын кодта Венесуэлæйы президент Уго Чавес, Мæскуымæ официалон визиты рæстæг 2009-æм азы 10 сентябры^[2]^[3].

Гайанæ Эсекибæ[ивын | Бындур ивын]

Венесуэлæ сыхаг паддзахад Гайанæйы фæзуаты фылдæр хай (Гайанæ Эсекибæ) йæхи хоны. Уыцы арæны быцæу баззад XIX æнусæй, Гайанæ ма Стыр Британийы колони куы уыди, уæдæй. Быцæуаг зæххыты фæзуат у 159,5 мин км². 1970-æм азæй фæстæмæ, Венесуэлæйы цы картæтæ уагъд цæуынц, уыдонæй æппæтыл Гайанæ Эсекибæ æвдыст у куыд Венесуэлæйы штат, иуæй-иу картæтæ хонынц æй Zona en Reclamación (ома, «фæлгъауинаг бæстæ»).