Сомих

Сомихы Республикæ
Հայաստանի Հանրապետություն
Тырыса Герб
Гимн: «Мер Айреник» «Мах Фыдыбæстæ»
Официалон æвзаг	сомихаг
Сæйраг сахар	Ереван
Стырдæр сахартæ	Ереван, Гюмри
Хицауиуæджы хуыз	Президентон республикæ
Президент	Ваагн Хачатурян
Премьер-министр	Никол Пашинян
Территори
• Æдæппæт	29 800 км²
• Доны уæлцъары %	4,7
Цæрджытæ
• Бахыгъд (2024)	3 165 000 ад.
• Æнгомад	100,4 ад./км²
ÆМП
• Æдæппæт (2017)	11 037 млрд долл.
Валютæ	драм
Интернет-домен	.am
Код ISO	AM
ÆОК-ы код	ARM
Телефонон код	+374
Сахатон таг	+4
Викикъæбицы медиа

Сомих кæнæ Сомихыстон, дыгур. Сомех (сом. Հայաստան [hɑjɑsˈtɑn]), официалон æгъдауæй — Сомихы Республикæ (сом. Հայաստանի Հանրապետություն [hɑjɑstɑˈni hɑnɾɑpɛtuˈtʰjun]), у Хуссар Кавказы паддзахад. Ис Ныгуылæн Азийы, денджызмæ бацæуæн йæм нæй. Арæнтæ йæм ис Гуырдзыстон, Турк, Азербайджан æмæ Иранимæ. Йæ сæйраг сахар у Ереван. Сомихы зæххыты фæзуат у 29 800 квадратон километр, æмæ йæ цæрджыты нымæц та у 3,3 милуан. Кæд географион критеритæм гæсгæ Азийы ис, уæд культурон æууæлтæй Европæйы паддзахадыл нымад у.

Карабахы конфликты фæстæ Турк æмæ Азербайджан Сомихимæ сæ арæнтæ сæхгæдтой, афтæмæй дунейы бæстæтимæ уæйгæнæн ис æрмæст Гуырдзыстон æмæ Ираны территоритыл.

2009-æм азы райдыдта Турк æмæ Сомихы ’хсæн бафидауыны процесс. Сомихы цæрджытæ сæ ныфс дарынц ууыл, æмæ арæн байгом уыдзæн, уымæй та фæасламдæр уыдзысты æппæт импортгонд товартæ. Иуæй-иу политиктæ зæгъынц, гом арæн Туркæн æлхъивыны инструмент кæй ратдзынæн, уый тыххæй. Ныртæккæ, 1992-æм азы бадзырдмæ гæсгæ, Туркимæ Сомихы арæн хъахъхъæнынц Уæрæсейы арæнгæсты æфсад.

Паддзахады нырыккон президент у Ваагн Хачатурян (2022-æм азæй).

Сомихы валютæ у драм. Лыстæгдæр æхца у 10 драмы згъæрæхца.

Сомих у дунейы рагондæр чырыстон паддзахæдтæй иу. Чырыстон дин дзы сси официалон 301-æм азы.

Бæстæйы цардмæ стыр тæваг дарынц сомихаг фæсарæйнаг диаспорæ.

Этимологи

Иронау та дзырд «Сомих» y равзæрд гуырдзиаг дзырдæй «Сомхети» (гуырдз. სომხეთი кæнæ სასომხეთი). Куыд уынæм, афтæмæй абон ацы дзырд у æрмæстдæр уыцы дыууæ æвзæгтыл.

Административон дих

Сомихы провинцитæ

Сомихы ис 11 провинцийы (марзтæ, сом. մարզ):

1. Арагацотн (сом. Արագածոտնի մարզ) — с. Аштарак.
2. Арарат (сом. Արարատի մարզ) — с. Арташат.
3. Армавир (сом. Արմավիրի մարզ) — с. Армавир.
4. Гегаркуник (сом. Գեղարքունիքի մարզ) — с. Гавар.
5. Котайк (сом. Կոտայքի մարզ) — с. Раздан.
6. Лори (сом. Լոռու մարզ) — с. Ванадзор.
7. Ширак (сом. Շիրակի մարզ) — с. Гюмри.
8. Сюник (сом. Սյունիքի մարզ) — с. Капан.
9. Тавуш (сом. Տավուշի մարզ) — с. Иджеван.
10. Вайоц Дзор (сом. Վայոց Ձորի մարզ) — с. Ехегнадзор.
11. Ереван (сом. Երևան) — с. Ереван.

Моладзандон Сомихы

Гарнийы аргъуан, нæ эрæйы I æнус

Паддзахадон арæзт

Президент

Сомихы президенттæ:

• Левон Тер-Петросян (1991-æм азы 16 октябрæй — 1998-æм азы 3 февральмæ)
• Роберт Кочарян (1998-æм азы 4 февралæй — 2008-æм азы 9 апрельмæ)
• Серж Саргсян (2008-æм азы 9 апрелæй)