Беслæн
Сахар
 Тылаттаты Беслæны цырт
 Викикъæбицы медиа
|
.svg)
Беслæн у Цæгат Ирыстоны сахар, Рахизфарсы районы административон центр. Цæры дзы 37,4 мин адæймаджы, æмæ уымæ гæсгæ у Цæгат Ирыстоны æртыккаг цæрæгджындæр сахар. Беслæн у республикæйы ахсджиаг транспортон æмæ индустрион центр.
Истори[ивын | Бындур ивын]
Беслæн бындурæвæрд æрцыдис 1847-æм азы. Йæ бындурæвæрæг у Алыккаты Беслæн, Дæллаг Хъобанæй ралидзæг. Раздæр ацы бынаты уыдис хъæд, йæ астæу та — обау, ныр æй хонынц Беслæны обау.
Алыккаты Беслæны фæдыл ардæм æрбалыгъдысты: Есенатæ, Тылаттатæ, Хъаныхъуатæ. Уыдоны фæстæ ам æрцардысты Магкотæ, Хъамбегатæ, Бæтæгатæ æмæ æнд., кæцытæ ралыгъдысты Дæргъæвсы комæй. Хъæуы фыццаг ном уыд Алыгкатыхъæу[3], йæ бындурæвæрæджы мыггагмæ гæсгæ. Фæстæдæр хуындис Тылаттаты хъæу[4] (уырыс. Тулатово), æлдар Тылаттаты Беслæны номæй. 1950 азы уый сси сахар, йæ ном Беслæн, афтæмæй.
2004-æм азы 1 сентябры террористтæ тыхæй бацахстой Беслæны 1-æм скъола, æмæ 1128 адæймаджы (сывæлæттæ, ахуыргæнджытæ æмæ ныййарджытæ) амынæттæй систой. 3 сентябры адæм уагъд æрцыдысты, фæлæ уыдонæй 334 фæмардысты[5]. Беслæнæн цы цæф уыдис уыцы теракт, уый бамбарынæн фаг у зæгъын, æппæт Фыдыбæстæйы Стыр хæсты рæстæг Беслæнæй рацæуæджытæй 357 лæджы кæй амардис, уый.
Цæрджытæ[ивын | Бындур ивын]
| Цæрджыты нымæц | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1926[6] | 1939[7] | 1959[8] | 1967[9] | 1970[10] | 1976[6] | 1979[11] | 1989[12] | 1992[9] | 1996[9] |
| 4800 | ↗5858 | ↗19 385 | ↗25 000 | ↗26 893 | ↗29 600 | ↗29 879 | ↗32 469 | ↗34 100 | ↘33 900 |
| 1998[9] | 2000[9] | 2001[9] | 2002[13] | 2003[9] | 2005[9] | 2006[9] | 2007[9] | 2008[9] | 2009[14] |
| ↗34 300 | ↗34 500 | ↗34 600 | ↗35 550 | ↗35 600 | →35 600 | ↗35 700 | ↗35 800 | ↗36 000 | ↗36 183 |
| 2010[15] | 2011[16] | 2012[16] | 2013[16] | 2014[16] | 2015[17] | 2016[18] | 2017[19] | 2018[20] | 2019[21] |
| ↗36 728 | ↗36 729 | ↗36 864 | ↗37 037 | ↘36 991 | ↗37 063 | ↘37 034 | ↘37 025 | ↗37 029 | ↗37 196 |
| 2020[22] | 2021[2] | ||||||||
| ↗37 371 | ↗37 400 | ||||||||
Транспорт[ивын | Бындур ивын]
Беслæн у Цæгат Ирыстоны ахсджиаг транспортон æлхынцъ. Сахары цур ис аэропорт «Дзæуджыхъæу».
Кæс ноджы[ивын | Бындур ивын]
Фиппаинæгтæ[ивын | Бындур ивын]
- ↑ Дзагуырты Тембол. Географийы терминон дзырдуат уырыссаг æмæ ирон æвзæгтыл. Цæгат Ирыстоны АССР-ы паддзахадон рауагъдад — Орджоникидзе, 1941.
- ↑ 2,0 2,1 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года(уырыс.) Бæрæггонд æрцыд 2021-04-27.
- ↑ Калоев Б.А. Осетины: Историко-этнографическое исследование / Б.А. Калоев; Ин-т этнологии и антропологии им. Н.Н. Миклухо-Маклая. 3-е изд., испр. и перераб. — М.: Наука, 2004. — 471 с.
- ↑ Торчынты Таймураз. Иры хæзнадонæй — Дзæуджыхъæу: Ир, 2010 — 382 ф.
- ↑ Ход расследования теракта в Беслане в сентябре 2004 года. Справка Бæрæггонд æрцыд 2010 азы 13 октябры.
- ↑ 6,0 6,1 Население Северной Осетии Бæрæггонд æрцыд 2016-04-10.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность городского населения СССР по городским поселениям и внутригородским районам Бæрæггонд æрцыд 2013-11-30.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу(уырыс.) Демоскоп Weekly. Бæрæггонд æрцыд 2013-09-25.
- ↑ 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 Народная энциклопедия «Мой город». Беслан
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.(уырыс.) Демоскоп Weekly. Бæрæггонд æрцыд 2013-09-25.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.(уырыс.) Демоскоп Weekly. Бæрæггонд æрцыд 2013-09-25.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года Бæрæггонд æрцыд 2014-01-02.
- ↑ Том 1. Численность и размещение населения. Таблица 10
- ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 Оценка численности населения муниципальных образований Республики Северная Осетия-Алания на 1 января 2011-2015 годов Бæрæггонд æрцыд 2015-05-04.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года Бæрæггонд æрцыд 2015-08-06.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
- ↑ 2017-æм азы 1 январы Уæрæсейы Федерацийы цæрджыты нымæц Бæрæггонд æрцыд 2017-07-31.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года(уырыс.) Бæрæггонд æрцыд 2018-07-25.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года(уырыс.) Бæрæггонд æрцыд 2019-07-31.
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года(уырыс.) Бæрæггонд æрцыд 2020-04-24.
|
Ацы уац ирон темæйыл къæртт у, ома æрдæгцæттæ. Википедийæн баххуыс кæн æмæ ацы уац раст æмæ стырдæр скæн. |
 |
Цæгат Ирыстоны сахартæ | 
|
| Сæйраг сахар: Дзæуджыхъæу |
.svg)