Сих Мансур

Сих Мансур
Сих Мансур
	цæц. Мансур
Цæгат Кавказы имам
	1785 — 1791
Райгуырдис	1762 июнь; Алды, Грозна;
Амардис	1794-æм азы 13 апрелы (31 азы); Шлиссельбург, Бетъырбухы губернæ[d], Уæрæсейы импери;
Ныгæныны бынат	Ленинграды облæст;
Дин	пысылмон дин
Хуындад	æфсадфæтæг[d]
Тохтæ	Кавказы хæст; Анапæйы штурм[d]; Движение шейха Мансура[d]; Алдынское сражение[d];
	Викикъæбицы медиа

Сих Мансур, æцæг ном у Ушурма (райгуырдис Алдыйы хъæуы — амардис 1794-æм азы 13 апрелы) — у æфсæддон, XVIII æнусы кæроны Цæгат-Скæсæн Кавказы хохæгты разамонæг, 1785-æм — 1791-æм азты Кавказы хæсты зынгæдæр архайджытæй иу, цæцæны адæмон хъайтар.

Цардафыст

Райгуырд 1765-æм азы^[1] (иннæ бæрæггæнæнтæм гæсгæ — 1760-æм азы^[2]) Алдыйы хъæуы, Цæцæны. Йæ царды тыххæй бæлвырд æвдисæйнæгтæ ныры онг бæрæг не сты. Уыди цæцæйнаг, йæ мыггаг уыди Елистанжхойы тейпæй. Мансуры фыд Шаабаз уыди Елистанжийы хъæуæй. Цасдæр рæстæг йæ бинонтæ цардысты Хаттунийы хъæуы, стæй æрцардысты Алдыйы хъæуы æмæ Ушурма уым райгуырдис.

Йæ æрыгоны бонты-иу дагъистайнаг моллойы разамындæй Мансур ахуыр кодта Хъуыран. Таурæгътæм гæсгæ, ахуыры рæстæг-иу æм хъуыстис хохæгты баиу кæнынмæ сидæг æнахуыр хъæлæстæ.

Сихы хæцæнты хабæрттæ

XVIII æнусы кæрон Ушурма цæцæйнæгты æхсæн райдыдта амонын йæхи пысылмон ахуырад. Уый сæм сидтис Уæрæсейы империимæ ныхмæ хæстмæ. Булкъон Де Пиерийы разамындæй Мансуры æрцахсынмæ æрвыст æфсадыл (2000 адæймаджы) Алдыйы хъæуы фалдзус (1785-æм азы 6 июлы) фæуæлахиз сты Мансуры хæстонтæ. Уыцы хæстæмбæлд Де Пиерийы æрбамардтой. Уацайрæгты æхсæн разынди, фæстæдæр 1812-æм азы Фыдыбæстæйы хæсты хъайтар чи ссис, уыцы адъютант Багратион.

Йæ архайды нысæнттæ

Йæ архайды сæйраг нысаныл Мансур нымадта цагъайрад, æлдæрттæ æмæ тугисыны æгъдауимæ тох кæнын. Йæ хъуыдымæ гæсгæ, цæцæн хъуамæ сæхи æгъдæутты бæсты райсой шариаты пысылмон æгъдæуттæ.

Уацар æмæ мæлæт

1791-æм азы 22 июны, Уæрæсейы æфсадæй Анапæйы ныббырсты рæстæг, Мансур фæцæф и æмæ бахаудис уацары. Амардис Шлиссельбурджы гæнахы, ахæсты дзы уæвгæйæ. Иннæ бæрæггæнæнтæм гæсгæ фæзиан Соловецкий (Соловкиты) моладзандоны 1794-æм азы 13 апрелы.

Йæ равзæрды тыххæй фæрссаг верси

Мансуры равзæрды иу версимæ гæсгæ уый уыдис цæцæйнаг нæ, фæлæ италиаг авантюрист Жан-Батист Боэтти.

Фиппаинæгтæ

↑ Сих Мансур - "басурманский зверь" или итальянский авантюрист?(уырыс.)
↑ Цæцæйнаг сайты Мансуры тыххæй уац Архивгонд æрцыдис 11 мартъийы 2007 азы. (уырыс.)

Æрвитæнтæ

[1] Сих Мансур - "басурманский зверь" или итальянский авантюрист?(уырыс.)

[2] Цæцæйнаг сайты Мансуры тыххæй уац Архивгонд æрцыдис 11 мартъийы 2007 азы. (уырыс.)

[1]

[2]