Фенын Мумбаи-ы равзæрæн текст

{{ЦР
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Мумбаи
 |Оригиналон ном          = {{lang-mr|मुंबई}}, {{lang-hi|मुम्बई}}, {{lang-en|Mumbai}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = Инди
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg =18 |lat_min =58 |lat_sec = 
  |lon_deg =72 |lon_min =50 |lon_sec = 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Индийы административон дих{{!}}Штат
 |Регион                  = Махараштрæ
 |Регион таблицæйы        = Махараштрæ
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = {{НП-ПН|1995|Бомбей}}
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 603,4
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 11
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомад                 = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +5:30
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +91 22
 |Посты индекстæ          = 110 xxx
 |Автомобилон код         = MH-01, MH-02, MH-03
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Мумба́и''' кæнæ '''Мумба́й''' ({{lang-mr|मुंबई}}, {{lang-en|Mumbai}}), [[1995-æм аз]]ы агъоммæ — '''Бомбе́й''' ({{lang-en|Bombay}}) у сахар [[Инди]]йы ныгуылæны, [[Араббы денджыз|Араббы денджыз]]ы былгæрон. Йæ цæрджыты нымæц у 13,6 милуанæй фылдæр, уымæй у Индийы стырдæр сахар. Канд уый нæ, фæлæ у бæстæйы ахсджиагдæр экономикæ, финанстæ æмæ ирхæфсæнты артдзæст. Сахары портмæ хауы Индийы фурдыл уæзласты 70%.

Мумбаи у [[Махараштрæ]]йы [[штат]]ы административон центр.

Мумбаи райрæзтис, авд хицæн сакъадахыл цы кæсагахсджыты цæрæнрæттæ уыдис, уыдонæй. Гуджараты сах сакъадæхтæ радта португайлæгтæн [[1534-æм аз]]ы декабры, уым фæзынди европæйæгты фыццаг колони Индийы.

== Цæрджытæ ==
Бомбейы цæры 13,6 милуан адæймагæй фылдæр. Йæ алфамбылай цы чысылдæр цæрæнрæттæ и, уыдонимæ уыцы нымæц 23 милуанмæ схæццæ æмæ сси дунейы цыппæрæм стырдæр [[сахарон агломераци]] ([[Токио]], [[Нью-Йорк]] æмæ [[Мехико]]йы фæстæ).

=== Этникон сконд ===
Сæ адæмыхатмæ гæсгæ Бомбейы цæрджыты æрдæг сты [[маратхаг адæм|маратхæгтæ]], цыппæрæм хай та — [[гуджаратаг адæм|гуджаратæгтæ]]. Бомбеймæ кусынмæ æрбацæуынц адæм Индийы алы регионтæй, уый тыххæй дзы алыхуызон адæмыхатт æмæ дины минæвæрттæ цæрынц. Алы 1000 нæлгоймагæн хауы æрмæст 933 сылгоймаджы, уый тыххæй æмæ дзы бирæ рæстæгмæ кусджытæ цæрынц, сæ фылдæр налгоймæгтæ.

=== Дин ===
Сæ динмæ гæсгæ бомбейæгтæ сты [[индуизм|индуисттæ]] (68%), [[пысылмон дин|пысылмæттæ]] (17%), [[буддизм|буддисттæ]] (4%), [[чырыстон дин|чырыстæттæ]] (4%) æмæ æндæртæ. Сахары ис XVIII æнусы сомихаг аргъуан дæр.

1990-æм азты райдианæй динты ’хсæн уавæр скарз ис — вæййы дзы суанг теракттæ æмæ быцæутæ дæр. 2006-æм азы срæмыгъдæуыд æфсæнвæндаг. Теракты азарæй фæмардис 209 адæймаджы, авдсæдæйæ фылдæр та фесты цæфтæ<ref>"Special Report: Mumbai Train Attacks". BBC News. 2006-09-30. http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/south_asia/2006/mumbai_train_attacks/default.stm. Retrieved on 2008-08-13.</ref>. 2008-æм азы ноябры террористты дæс лæбурдæй фæмардис 173 адæймаджы, 308 фæцæф сты, цалдæр ахсджиаг амаддзаджы æрцыдысты хæлд<ref>Press Information Bureau (Government of India) (2008-12-11). HM announces measures to enhance security. Press release. http://pib.nic.in/release/release.asp?relid=45446. Retrieved on 2008-12-14.</ref>.

=== Æвзæгтæ ===
Кæрæдзи ’хсæн Бомбейы цæрджытæ дзурынц, ''бамбаийа-хинди'', зæгъгæ, ахæм хæццæ æвзагыл. Уый у [[хинди]]йы хуымæтæгдæргонд здæхт бирæ [[англисаг æвзаг|англисаг]], [[гуджаратаг æвзаг|гуджаратаг]] æмæ [[маратхи (æвзаг)|маратхаг]] дзырдтæ фразæтимæ хæццæйæ. Популярондæр [[Индийы кино|индиаг фильмты]] геройтæ дзурынц уыцы здæхтыл.

== Культурæ ==
Бомбей у [[Индийы кино]]йы авдæн æмæ ахсджиагдæр артдзæст. Бомбейы кинотæ исынæн цы фæрæзтæ ис, уыдонæн ис иумæйаг ном [[Болливуд]] (америкæйаг [[Голливуд]]ы хуызæн). Æрвылаз Болливуд рауадзы 150–200 ног кинонывы<ref>Ganti, Tejaswini (2004). "[http://books.google.com/books?id=GTEa93azj9EC&pg=PA3&dq=bollywood+produces+per+year&client=firefox-a#PPA3,M1 Introduction]". Bollywood: a guidebook to popular Hindi cinema. Routledge. ISBN 0-415-28854-1.</ref>.

== Бæстыхъæд ==
Мумбаийы [[бæстыхъæд]] (климæт) у тропикон, афæдзы фылдæр хай боныхъæд у хус, фæлæ июнь æмæ июлы бирæ фæуары мусонты аххосæй. Мусонтæ куы ’рбацæуынц, уæд Мумбаийы дæттæ арæх раивылынц. Иннæ стыр фарста сахарæн у йæ уæлдæфы сыгъдæгдзинад, æрвылаз мингай цæрджытæ мæлынц, уæлдæф æгæр чъизи кæй у, уый тыххæй<ref>http://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/air-pollution-killed-81000-in-delhi-mumbai-cost-rs-70000-crore-in-2015/articleshow/56656252.cms</ref>.

== Сахары истори ==
Бомбей цы сакъадæхтыл лæууы, уыдон [[1534-æм аз]]ы [[Португали]] байста [[Гуджарат (султанат)|Гуджаратæй]]. Португайлаг амидингæнджыты руаджы бынæттон цæрджытæ райдыдтой исын чырыстон дин.

Фæстæдæр, [[1661-æм аз]]ы, Португали уыцы сакъадæхты къорд балæвæр кодта [[Англис]]ы къарол [[Карл II]]-æн куыд португайлаг [[принцессæ]] [[Екатеринæ де Брагансæ]]йы [[чындзы дзаума]].

Нырыккон Бомбейы бындур æвæрд æрцыд 1672-æм азы. Сакъадæхты фыццаг бритайнаг губернатор сси Джордж Оксенден. [[1784-æм аз]]мæ сакъадæхтæ баиу сты [[донмарæн]]тæ æмæ соса фæндæгты фæпцы.

Сахары тагъд рæзт баст уыдис [[бæмбæг|бæмбæджы]] сæудæджеримæ — уæлдайдæр [[АИШ-ы мидхæст]]ы рæстæг ([[1861]]—[[1865]]).

== Сахары уынд ==
[[Файл:Marine Lines Mumbai 2021.jpg|800px|мини|астæу|Сахары уынд изæрыгон]]

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

== Литературæ ==
* {{книга |заглавие=History of Bombay, 1661–1708 |издательство=[[Мумбайский университет|University of Mumbai]] |год=1973 |ref=David |автор=David, M. D. }}
* {{книга |заглавие=Bombay, the city of dreams: a history of the first city in India |издательство=Himalaya Publishing House |год=1995 |ref=David |язык=en |автор=David, M. D.}}
* {{книга |заглавие=Bombay: The Cities Within |издательство=Eminence Designs |год=2001 |ref=Sharada |isbn=978-81-85028-80-4 |автор=Sharada Dwivedi; Mehrotra, Rahul }}
* {{книга |заглавие=Opium city: the making of early Victorian Bombay |издательство=Three Essays Press |год=2006 |isbn=978-81-88789-32-0 |ref=Farooqui |язык=en |автор=Farooqui, Amar}}
* {{книга |заглавие=Greater Bombay District Gazetteer |серия=Maharashtra State Gazetteers |том=v. 27, no. 1 |год=1960 |издательство=Gazetteer Department (Government of Maharashtra) |ref=bom }}
* {{книга |год=2001 |заглавие=Wages of violence: naming and identity in postcolonial Bombay |isbn=978-0-691-08840-2 |ссылка=https://books.google.com/books?id=-y3iNt0djbQC&printsec=frontcover |издательство=[[Princeton University Press]] |ref=Hansen |язык=en |автор=Hansen, Thomas Blom}}

{{къæртт-Инди}}
{{Индийы штатты æмæ территориты сæйраг сахартæ}}
{{Индийы сахартæ-миллионертæ}}

[[Категори:Мумбаи|*]]
[[Категори:Мегаполистæ]]