Аль-Масуди
| Аль-Масуди | |
|---|---|
| арабб. المسعودي | |
 | |
| Райгуырды датæ | 896 |
| Райгуырæны бынат | |
| Мæлæты датæ | 956 |
| Мæлæты бынат | |
| Бæстæ | |
| Зонады къабаз | истори, географи |
 Викикъæбицы медиа | |
Абуль-Хасан Али ибн аль-Хусейн аль-Масу́ди (арабб. أبو الحسن ، علي بن الحسين المسعودي; райгуырдис 896-æм азы Багдады — амардис 956-æм азы Каиры) уыдис IV æнусы араббаг иртасæг, географ æмæ денджызы цæуæг.
Аланыстонмæ куы бацыд
[ивын | Бындур ивын]940-æм азы Аланыстоны паддзахады куы уыд, уæд йæ сæйраг сахары кæй ис. Фыццаг хай Магасы тыххæй йæ фыдæн радзырдта. Уый зылди æндæр горæттыл æмæ хъæутыл Аланыстоны, æмæ зæгъæм йæ чиныгæй «Murūj aḏ-Ḏahab wa-Maʿādin al-Jawhar» фыста:
«Паддзахад Аланты арæнтыл скæсæны паддзахадимæ Сариры... бæстæйы сæйраг сахар хуыйны Магас... ацы бæстæйы ма ис фидартæ æмæ зæххытæм сахары æдде, рæстæгæй-рæстæгмæ кæм паддзах рацыд...
Ныртæккæ, паддзахадон Аланты æмæ Сахиб-ас-Сарир кæрæдзимæ цы сын ауæй кæндзыстой, æмæ сæ хуæрæтæ дæр радта кæрæдзийæ.
Паддзахад Аланты алыварс тынг бирæ хъæуты, афтæ кæрæдзийæ хæстæг кæй сты, уæддæр уыцы рæстæг уасæг ныууасыд куы, æндæр уасджытæ бæстæйы дæр дзуапп, уымæн æмæ ныдзæвын ’хсæн фермæты.»[1]
æмæ фыста мæнæн:
«Аланты паддзах у хъомысджын, тыхджын æмæ зындгонд паддзахæты, скодта æфсады 30 000 барæг-хæстонты»
Аль-Масуди ма ныффыста астæуккаг æнусты Аланыстоны чырыстон динйы тыххæй:
«Пысылмоны хъусын кæнын рæстæджы Аббасидты хицæутты мыггаг фæстæ, Аланты паддзахадты кæй райста чырыстон дин, æмæ афтæмæй муртаттæ уыдон уыдысты. Фæлæ 932-æм азы уый фæстæ чырыстонæй ныууагъта, дæр Урумы паддзах рарвыста сауджынтæ æмæ алчертæ кæй ацух кодтой.»[1]
