Фенын Новруз-ы равзæрæн текст

[[Ныв:Frühling blühender Kirschenbaum.jpg|thumb|right|300px|]]
[[Ныв:Kazakh boy with a small camel. Baikonur-city, march 2007.JPG|thumb|right|300px|Хъазахаг лæппу теуайы лæппынимæ. Новрузы бæрæгбон.]]

'''Новруз''' (''Навруз'', ''Нооруз'', ''Наурыз'', ''Наврез'') {{lang-fa|نو روز}} — ''Now ruz'', {{lang-tg|Наврӯз}}, {{lang-ku|Newroz}}, {{lang-uz|Navroʻz}}, {{lang-az|Novruz}}, {{lang-tk|Nowruz}}, {{lang-kk|Наурыз}}, {{lang-ky|Нооруз}}, {{lang-tr|Nevruz}}, {{lang-crh|Navrez}}) — [[уалдзæг|уалдзæджы]] æмæ [[Ног аз]]ы бæрæгбон, ирайнаг, кавказаг æмæ тюркаг адæмыхæттытæм. Ном Навруз цæуы ({{lang-fa|نو روز}} — ''Now ruz'') ирайнаг æвзæгтæй æмæ телмацы дæтты «ног бон».

Бæрæг æй фæкæнынц уалдзыгон [[бонæмиасад]]ы рæстæг: [[21 мартъийы|21-æм мартъийы]] [[Иран]]ы, [[Астæуккаг Ази]]йы республикæты æмæ [[Азербайджан]]ы, паддзахадон бæрæгбоны хуызæн [[Таджикистан]]ы (4 боны) æмæ [[Хъазахстан]]ы [[22 мартъийы|22-æм мартъийы]], [[Узбекистан]]ы æмæ [[Турк|Турчы]] — 21 мартъийы. Навруз ма у ног азы райдайæн [[бахаи къæлиндар]]мæ гæсгæ.

Ноуруз (نوروز) — '''ирайнаг къæлиндары фыццаг бон''', уалдзæджы райдайæн, аккаг у мæй Фарвардины (فروردین) Ормазд бонæн (21 мартъимæ æввахс); бонæмиасад — бон æмæ æхсæвы æмхуызонад; рæзт æмæ дидинæфтыды сезоны райдиан.

Ираны ацы бæрæгбоны дæргъ вæййы 13 боны, фыццаг фондз боны фæбæрæг кæнынц Новрузы æрцыд æмæ хæстæджытыл æмæ æмбæлдтыл фæзилынц. Дæсæм бон хуыйны Шахрйаран Ноуруз (Сахты Ноуруз), æртындæсæм бон та Сизда-бедар (سیزده به در) («Æртындæсæм хæдзары 'ттæ»).

Ноурузæн ис незамантæй истори. Поэмæ «Шахнамейы» (شاهنامه) йæ бæрæгкæныны райдиан баст цæуы Сах Джамшиды (جمشید) паддзахиуæджы райдайæнимæ (ардыгæй арæх пайдагонд цы номæй вæййы заратуштриæгты æхсæн — «Джамшиди Ноуруз», æмæ Сахты коронацийы традици).

Ныхас ''ноуруз'' фыццаг рабæрæг ис [[Перс|персайнаг]] равзæрæнты дыккæгæм æнусы фæлæ хъуыдтаг йæхæдæг бæрæггонд цыдис [[Ахеменидтæ|Ахаменидты династийы]] рæстæджы 648—330 æзты мах эрæйы агоммæ. Уыцы бæтты [[Персы импери]]йы провинциты хицæуттæ хастой лæвæрттæ [[шахиншах]]æн<ref>{{Cite web |title=Norouz in the Course of History |url=http://www.irna.com/occasion/norouz/eng/hist.htm |access-date=2010-01-20 |archive-date=2007-03-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070321013122/http://www.irna.com/occasion/norouz/eng/hist.htm |deadlink=yes }}</ref>.
{{Цитатæ|
…словно Солнце небесных высот, <br />
Сиял повелитель прославленный тот. <br />
Сходился народ на его торжество, <br />
Дивился величью царя своего. <br />
Джамшида, осыпав алмазным дождем, <br />
Назвали тот радостный день Новым днем. <br />
То день был Ормазд, месяц был — Фарвардин. <br />
Забыв о заботах, не помня кручин, <br />
Под говор струны, за ковшами вина, <br />
Вся знать пировала, веселья полна. <br />
И люди тот праздник святой сберегли, <br />
Как память о древних владыках земли.}}

== Новрузмæ цæттæгæнæн ==
[[Ныв:Newroz Kurdistan.jpg|200px|left|thumb|Арт — Новрузы символ]]
[[Ныв:Stamps of Azerbaijan, 1996-381.jpg|thumb|200px|[[Посты маркæ]] [[Азербайджан]]ы азербайджайнаг сылгоймагы нывимæ бæрæгбоны фынджы уæлхъус]]

Рагон æгъдаумæ гæсгæ Новрузы æрбацыдмæ адæм хъуамæ бафснайой сæ хæдзæртты мидæг æмæ алыварс, хæстæ иууылдæр бафидой.

Фæткон ритуал Новрузы у [[хафт син]]ы (هفت سین) сарæзтад. Хафт син арæзт у авд хайæ, сæ нæмттæ та райдайынц дамгъæ Ц-йæ (S кæнæ Sîn (س) персайнаг алфавиты). 

Бæрæгбоны фынгыл æвæрд æрцæуынц тымбыл [[лауыз]]гæндтæ мæнæуæй, [[хъæбæрхор]]æй, [[еуу]]æй, [[нартхор]]æй, [[хъæдур]]æй, [[тымбылхъæдур]]æй, [[пырындз]]æй, [[кунжут]]æй. Новрудзы саразынц хæринæгтæ авд алыхуызон хæринаджы фылдæр зайæг продукттæй, тæккæ хъуыстгонддæр бæрæгбоны хæринаг у [[сумаляк]] — мæнæуы задæй арæзт хæринаг.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

[[Категори:Бæрæгбæттæ]]
[[Категори:Ног аз]]