Стамбул

Сахар
Стамбул
тур. İstanbul гр. Κωνσταντινούπολη
41°00′36″ с. ш. 28°57′37″ в. д.
Паддзахад	Турк
Ил	Стамбул
Район	Стамбул
Мэр	Кадир Топбаш
Истори æмæ географи
Бындурæвæрд	1453-æм азы 29 майы
Фæзуат	2 106 км²
Сахатон таг	UTC+2:00, сæрды UTC+3:00
Цæрджытæ
Цæрджытæ	13 120 596 адæймаджы (2010)
Цифрон идентификатортæ
Телефонон код	212, 216
Посты индекс	34000–34990
ibb.gov.tr
Викикъæбицы медиа

Стамбул (тур. İstanbul; зындгонд у куыд Константинополь дæр) у Турчы тæккæ дынджырдæр сахар, Византи æмæ Османты империйы кæддæры сæйраг сахар. Цæрынц дзы 16 милуан адæймаджы бæрц, уымæй у Европæйы стырдæр сахартæй иу. Стамбул лæууы Босфоры былтыл æмæ у дунейы ахсджиагдæр порттæй иу.

Турчы кæддæры сæйраг сахар, 1923-æм азæй фæстæмæ сси хуымæтæджы сахар (ныр бæстæйы сæйраг сахар у Анкара). Ныры ном (İstanbul) йын официалон æгъдауæй радтой 1930-æм азы.

Стамбулы историон районтæ æмæ сыхтæ

Европæ:

• Султанахмет
• Галатæ
• Бейоглу
• Бешикташ
• Вефа
• Фатих
• Таксим
• Лалели
• Эминёню
• Сулукуле
• Долмбахче
• Айвансарай
• Касымпаша
• Джибали
• Чукурджума
• Каракёй
• Зейрек
• Кабаташ
• Фенер
• Балат
• Эйюп
• Ортакёй
• Влахерны
• Бебек

Ази:

• Ускюдар
• Кадыкёй

Зонад æмæ ахуырад

Стамбул у Турчы зонадон центр. Сахары мидаг ис цалдæр паддзахадон университеты, уыдоны ’хсæн сты: Стамбулы университет, Стамбулы техникон университет, Мармара æмæ Богазичийы университет. Стæй ма Стамбулы ис Стамбулы экономикæйы академи, Уæлдæр техникон скъола, Аивады академи, Стамбулы консерватори æмæ æндæр уæлдæр ахуыргæнæндæттæ.

Сахары архайынц цалдæр наукон æхсæнады: Турчы медицинон æхсæнад, Турчы биологон æхсæнад, Турчы химион æхсæнад. Сахары стырдæр библиотекæтæ сты Стамбулы университеты библиотекæ æмæ Стамбулы техникон университеты библиотекæ, Сулейманиейы библиотекæ, Баязиды библиотекæ.

Культурæ

Музейтæ

Сахары сæйрагдæр музейтæ: Æрвхуыз мæзджыт, Сулейманиейы мæзджыт, Сыгъдæг Софияйы Аргъуаны Музей, Стамбулы археологон музей, Нывкæнынад æмæ скульптурæйы музей, Топкапыйы галуаны музей, Мозаикæйы музей, Туркаг æмæ пысылмон культурæйы музей æмæ æндæртæ.

Экономикæ

Стамбул у Турчы экономикон центр æмæ сæйраг индустрион сахар. Паддзахады стырдæр банктæ, фæсарæйнаг æхсæнæдтæ æмæ агенстæдтæ сты Стамбулы.

Цæрджытæ

Стамбул у Европæйы дыккаг стырдæр сахар (Мæскуыйы фæстæ). Сахары цæрынц 13 млн. адæймаджы.

Цæрджыты нымæцы динамикæ
Аз	Цæрджытæ	Аз	Цæрджытæ
330	40 000	1914	▼ 909 978
400	▲ 200 000	1927	▼ 680 857
530	▲ 550 000	1935	▲ 741 148
545	▼ 350 000	1940	▲ 793 949
715	▼ 300 000	1945	▲ 860 558
950	▲ 400 000	1950	▲ 983 041
1200	▼ 250 000	1955	▲ 1 268 771
1453	▼ 36 000	1960	▲ 1 466 535
1477	▲ 70 000	1965	▲ 1 742 978
1566	▲ 600 000	1970	▲ 2 132 407
1690	▲ 750 000-800 000	1975	▲ 2 547 364
1817	▼ 500 000	1980	▲ 2 772 708
1860	▲ 715 000	1985	▲ 5 475 982
1885	▲ 873 570	1990	▲ 6 629 431
1890	▲ 874 000	2000	▲ 8 803 468
1897	▲ 1 059 000	2007	▲ 11 372 613
1901	▼ 942 900	2010	▲ 13 120 596

Транспорт

Стамбул у Турчы стырдæр транспортон æлхынцъ. Ис дзы дыууæ æхсæнадæмон аэропорты — Ататюрчы аэропорт (IST) (Atatürk International Airport) æмæ Сабиха Гёкчены номыл аэропорт (SAW) (Sabiha Gökçen International Airport).

Стамбулы кусы метрополитен.

Метрополитены станцæ

Хуызæг:Link FA Хуызæг:Link FA ak:Istanbul