Цомайты Хадзырæт

Цомайты Хадзырæт
Райгуырды датæ	1875-æм азы 2 декабры(1875-12-02)
Райгуырæны бынат	Æрхон, Уæрæсейы импери
Мæлæты датæ	1937-æм азы 29 декабры(1937-12-29) (62 азы)
Бæстæ	Уæрæсейы импери  Советон Цæдис
Архайды хуыз	сауджын, æхсæнадон архайæг, тæлмацгæнæг

Цомайты Дрисы фырт Хадзырæт (йæ аргъуыды ном — Харлампий) (райгуырдис 1875-æм азы 2 декабры Æрхоны хъæуы — 1937-æм азы 29 декабры) у ирон рухстауæг, сауджын, миссионер æмæ тæлмацгæнæг.

Цардафыст

Цомайты Хадзырæт райгуырдис 1875-æм азы Уæлладжыры комы Æрхоны хъæуы. Цыбыркъух хохаг мæгуыр лæг Дрис йæ æвадат цардæй фæрæзтæ ратыдта æмæ йæ фырты ахуыры фæндагыл арвыста. Райдайæн скъолайы фæстæ — Æрыдоны семинар. Каст æй куы фæци, уæд дыууæ барæй: ахуыргæнæг æви дины кусæг уæвынæй цæмæдæр гæсгæ равзæрста фæстаг.

Харлампий аргъуаны кусгæйæ ирон мæгуыр, гæвзыкк æбар фæллойгæнæг адæмы фæдзæхста Чырыстийыл, сæ зæрдæты сын æппæрста ныфсы æвзартæ. Хъæрзыдта ирон адæмы рисæй, цин кодта сæ чысыл æнтыстдзинадыл дæр. Æнгом баст уыд уæды ирон иителлигенциимæ. Иумæ архайдтой сæ адæмы рухс, ахуыры фæндагыл ракæнынмæ. Ирыстонæн исты хуызы балæггад кæныны ахсджиаг хъуыддæгты Цомайы фырт уыд раззагдæртимæ. Уымæн æвдисæн у, журнал «Чырыстон цард»-ы редакторæй йæ кæй сæвæрдтой, уый. Уыцы-иу рæстæг Дзæуджыхъæуы куыста сауджынæй, æмæ разæнгардæй архайдта, цæмæй ирон фæсивæдæй фылдæр райса уæлдæр ахуыргонддзинад. Уый тыххæй Секъа ныффыста сæрмагонд уац «О, нæ уарзон фыд Харлампий».

Цомайты сауджын иттæг хорз зыдта йæ мадæлон æвзаг, æнкъардта йæ зæрдæйæ, адæмимæ ныхас кæнгæйæ къæрцхъус уыд сæ æвзаджы аив æмæ хъæздыгдзинадмæ. Æмбырд кодта ирон адæмон сфæлдыстад. Æмбалты Цоцкоимæ рауагътой чиныг «Ирон адæмон таурæгътæ». Стыр аргъ кодта Къоста æмæ Секъайы сфæлдыстадæн. Фæндыд æй ирон чиныг уæрæх дзыллæтæм куы бахæццæ уаид, куы фæфылдæр уаид. Йæхæдæг фыста æмдзæвгæтæ, уырыссаг æвзагæй тæлмац кодта иронмæ. М. Лермонтовы роман «Мах рæстæджы сгуыхт лæг» (Нæ дуджы хъæбатыр) йæ тæлмацæй мыхуыры рацыд фондз хатты. Уымæй уæлдай ма раивта А. Чеховы, Л. Толстойы, А. Пушкины, Джон Риды æмæ æндæр фысджыты уацмыстæ.

Октябры революцийы фæстæ Хадзырæты бахъуыд сауджыны куыст ныууадзын. Йæ царды фæстаг азты уыд газет «Рæстдзинад»-ы корректор. Уыцы-иу рæстæг кодта тæлмацы куыст дæр. 1936 азы йæ æрцахстой, контрреволюцион къорды, дам, архайыс. Ахæстоны йæ бакодтой. Уым фембæлд Дзесты Куыдзæгимæ. Уый тыххæй фыссы Дзесы фырт йæ мысинæгты. 1937 азы Цомайты Харлампийы фехстой æнаххосæй.

Æддаг æрмæг

• Открытый список // Цомаев Харлампий Дмитриевич (уырыс.)