Джусойты Нафи: различия между версиями
ч Википеди:Хуыздæр статьятæ |
ч Кулиевмæ æрвитæн |
||
| Рæнхъ 24: | Рæнхъ 24: | ||
Нафийы зонадон-иртасон куыстытæ бирæ сты, фæлæ хицæн чингуытæй рацыд мыхуыры цалдæр монографийы: «Коста Хетугуров» (1958), «Сека Гадиев» (1958), «Елбаздуко Бритаев» (1963), «Арсен Коцойты» (1964), «Цомак Гадиев» (1965), «Александр Кобалов», «Гино Бараков», «Созур Баграев», «Нигер» (1992), «Грис Плиев» æмæ æндæртæ. Мыхуыры рацыд 2 томæй «История дореволюционной осетинской литературы», «Советон ирон литературæйы истори»-йы дыууæ томы æмæ монографии «Ирон романы равзæрд». |
Нафийы зонадон-иртасон куыстытæ бирæ сты, фæлæ хицæн чингуытæй рацыд мыхуыры цалдæр монографийы: «Коста Хетугуров» (1958), «Сека Гадиев» (1958), «Елбаздуко Бритаев» (1963), «Арсен Коцойты» (1964), «Цомак Гадиев» (1965), «Александр Кобалов», «Гино Бараков», «Созур Баграев», «Нигер» (1992), «Грис Плиев» æмæ æндæртæ. Мыхуыры рацыд 2 томæй «История дореволюционной осетинской литературы», «Советон ирон литературæйы истори»-йы дыууæ томы æмæ монографии «Ирон романы равзæрд». |
||
Нафи аивадон тæлмацы хъуыддаджы фæкуыста бирæ. Йæ тæлмæцтæ мыхуырæй цыдысты ирон периодикæйы æмæ хицæн чингуытæй дæр: [[Пушкин, Сергейы фырт Александр|Пушкины]] роман «Евгений Онегин», Тютчевы æмдзæвгæтæ, А. Сурковы стихтæ, Туманяны, Д. Гулианы æмæ Кулиев Хъайсыны æмдзæвгæты чингуытæ. |
Нафи аивадон тæлмацы хъуыддаджы фæкуыста бирæ. Йæ тæлмæцтæ мыхуырæй цыдысты ирон периодикæйы æмæ хицæн чингуытæй дæр: [[Пушкин, Сергейы фырт Александр|Пушкины]] роман «Евгений Онегин», Тютчевы æмдзæвгæтæ, А. Сурковы стихтæ, Туманяны, Д. Гулианы æмæ [[Кулиев, Шувайы фырт Хъайсын|Кулиев Хъайсыны]] æмдзæвгæты чингуытæ. |
||
Нафийæн йæхи уацмыстæ дæр ивд цыдысты бирæ адæмты æвзæгтæм. [[уырыссаг æвзаг|Уырыссагау]] йын рацыд цыппар чиныджы, [[гуырдзиаг æвзаг|гуырдзиагау]] – æртæ, [[украинаг æвзаг|украинагау]] – дыууæ, иу – [[поляккаг æвзаг|поляккагау]], иу та [[хъазахаг æвзаг|хъазахаг æвзагыл]]. |
Нафийæн йæхи уацмыстæ дæр ивд цыдысты бирæ адæмты æвзæгтæм. [[уырыссаг æвзаг|Уырыссагау]] йын рацыд цыппар чиныджы, [[гуырдзиаг æвзаг|гуырдзиагау]] – æртæ, [[украинаг æвзаг|украинагау]] – дыууæ, иу – [[поляккаг æвзаг|поляккагау]], иу та [[хъазахаг æвзаг|хъазахаг æвзагыл]]. |
||
| Рæнхъ 31: | Рæнхъ 31: | ||
== Йæ абон == |
== Йæ абон == |
||
Абоны бон Джусойты Нафи цæры æмæ кусы Цхинвалы, Хуссар Ирыстоны. [[2005]] аз |
Абоны бон Джусойты Нафи цæры æмæ кусы Цхинвалы, Хуссар Ирыстоны. [[2005]] аз Нафийы 80-азон юбилей цытджын æгъдауæй уагъд æрцыд Цхинвалы. |
||
==Æддаг æрмæг== |
==Æддаг æрмæг== |
||
Фæлтæр 23:08, 28 июлы 2005
Джусойты Нафи у ирон фыссæг, филологон зонæдты доктор. Цæры Цхинвалы, 50 азмæ æввахс кусы Зонад-Иртасæн Институты.
Йæ цард
Джусойты Нафи райгуырдис 1925 азы зымæджы, Дыккаг Нафы бон, 27 февралы Къуыдаргомы, хъæу Хæрды сæры ныры Дзауы районы.
Райдиан скъола каст фæци хъæу Кæсаджджыны, астæуккаг скъола та – Кировы 1941 азы 20 июны.
1941 азы 22 июны райдыдта Фыдыбæстæйы Стыр хæст. Джусойты Нафи ацыд барвæндæй Сырх Æфсадмæ иу мæйы фæстæ – 24 июлы.
Советон Æфсады рæнхъытæй демобилизацигонд æрцыд 1945 азы ноябры кæрон. 1945 азы 25 декабры ист æрцыд куыстмæ Хуссар Ирыстоны Компартийы Обкоммæ кадрты куысты фæдыл инструкторæй. Фæкуыста дзы 1947 азы марты мæймæ, стæй нысан æрцыд областон газет «Коммунистты» цензорæй. Фæкуыста дзы 1949 азы мартъийы мæймæ, стæй йæ сфидар кодтой Гуырдзыстоны ССР Компартийы газет «Заря Востока»-йы сæрмагонд уацхæссæгæй Хуссар Ирыстоны. Ам фæкуыста 1949 азы ноябрмæ, стæй райдыдта ахуыр кæнын ССРЦ Зонадон Академийы Уырыссаг литературæйы институты (Пушкины хæдзары) аспирантурæйы. Каст æй фæци 1953 азы декабры. Бахъахъхъæдта кандидатон диссертации (темæ: «Проблема Кавказа в русской литературе и в творчестве К. Хетагурова») 1953 азы ноябры мæйы æмæ уый фæстæ æрыздæхт йæ райгуырæн бæстæ – Хуссар Ирыстонмæ. 1954 азы 15 февралы ам райдыдта кусын Хуссар Ирыстоны Зонад-Иртасæн институты ирон фольклор æмæ литературæйы хайадгæсæй, æмæ уæдæй абонмæ кусы уым æмæ уыцы бынаты.
1968 азы декабры Джусойты Нафи бахъахъхъæдта докторы диссертации («История осетинской литературы дореволюционного периода») Мæскуыйы Максим Горькийы номыл дунеон литературæйы институты. 1988 азы æвзæрст æрцыд Гуырдзыстоны Зонæдты Академийы уæнг–уацхæссæгæй, фæлæ 1990 азы рацыд уыцы Академийæ, уый Гуырдзыстоны гарзджын абырджыты Хуссар Ирыстонмæ бырсыныл кæй ардыдта, уый тыххæй.
Джусойты Нафи у ССРЦ фысджыты Цæдисы уæнг 1955 азæй, Литературон критикты дунейон Ассоциацийы (МАКК) уæнг 1970 азæй, Хетæккаты Къостайы номыл паддзахадон премийы лауреат 1978 азæй æмæ Цæгат Ирыстоны-Аланийы Республикæйы адæмон фыссæг 1995 азæй. 1984 азы йын йæ литературон сфæлдыстады тыххæй лæвæрд æрцыд «Кады нысаны» орден.
Сфæлдыстад
Джусойты Нафи у ахæм поэтикон æмбырдгæнтты автор: «Солдаты зæрдæ» (1944), «Зæрдæты ныхас» (1952), «Лирикæ» (1955), «Ирыстоны сагъæсты чиныг» (1958), «Æз райгуырдтæн хохы» (1960), «Зын кары» (1962), «Æнæном чиныг» (1967), «Сабыр ныхæстæ» (1973), «Изæры рухс» (1988). Нафийæн прозæйы уагъд æрцыд цалдæр чиныгæй: «Фыдæлты туг» (1965), «Цард ивæны» (1968), «Дыууадæс уæфы иу цæфы хуызæн» (1972), «Адæймаджы мæлæт» (1976), «Сырдоны цæссыгтæ» (1978), «Залты мит» (1989).
Йæ литературон-критикон уацтæй иуæй-иутæ рацыдысты хицæн чингуыты скондæй: «Ирон аив дзырды сæрвæлтау» (1965), «Книга друзей» (2003).
Нафийы зонадон-иртасон куыстытæ бирæ сты, фæлæ хицæн чингуытæй рацыд мыхуыры цалдæр монографийы: «Коста Хетугуров» (1958), «Сека Гадиев» (1958), «Елбаздуко Бритаев» (1963), «Арсен Коцойты» (1964), «Цомак Гадиев» (1965), «Александр Кобалов», «Гино Бараков», «Созур Баграев», «Нигер» (1992), «Грис Плиев» æмæ æндæртæ. Мыхуыры рацыд 2 томæй «История дореволюционной осетинской литературы», «Советон ирон литературæйы истори»-йы дыууæ томы æмæ монографии «Ирон романы равзæрд».
Нафи аивадон тæлмацы хъуыддаджы фæкуыста бирæ. Йæ тæлмæцтæ мыхуырæй цыдысты ирон периодикæйы æмæ хицæн чингуытæй дæр: Пушкины роман «Евгений Онегин», Тютчевы æмдзæвгæтæ, А. Сурковы стихтæ, Туманяны, Д. Гулианы æмæ Кулиев Хъайсыны æмдзæвгæты чингуытæ.
Нафийæн йæхи уацмыстæ дæр ивд цыдысты бирæ адæмты æвзæгтæм. Уырыссагау йын рацыд цыппар чиныджы, гуырдзиагау – æртæ, украинагау – дыууæ, иу – поляккагау, иу та хъазахаг æвзагыл.
Бирæ уацмастæ фæивта ирон театрæн: Шекспиры трагедитæ – «Макбет», «Юлий Цезарь», «Укрощение строптивой», Шиллеры «Мария Стюарт», Ибсены «Пьер Гюнт» Софоклы «Царь Эдип» æмæ «Антигона», Толстойы «Удæгасæй мард», Чеховы «Дядя Ваня», Мустай Каримы «В ночь лунного затмения», Марцини Кивичус «Миндаугас» æмæ æндæртæ.
Йæ абон
Абоны бон Джусойты Нафи цæры æмæ кусы Цхинвалы, Хуссар Ирыстоны. 2005 аз Нафийы 80-азон юбилей цытджын æгъдауæй уагъд æрцыд Цхинвалы.
Æддаг æрмæг
- Джусойты Нафийы интервью (сывæллæтты журнал «Арвырон», Хуссар Ирыстон)