Куыртта
Куыртта | |
---|---|
Сывæллæттæ | |
Æфсымæр | Тæга |
Куыртта — ирон таурæгъмæ гæсгæ уыдыс куырттатæгты рагфыдæл, Тæгайы ’фсымæр.
Таурæгътæ
[ивын | Бындур ивын]Иу таурæгъмæ гæсгæ, Хæкъуынайы хохы сæр кæнæ та Уæлæсыхы кæддæр цардысты дыууæ æфсымæры — Тæга æмæ Куыртта.[3]
Мыггагон таурæгъмæ гæсгæ, Куырттайæн уыд æртæ фырты: Уæлæсых, Найфон æмæ Тимбол (Тымбол).[1]
Уæлæсыхæн уыд цыппар фырты: Цæлыкк, Цопан, Богъ, Демир. Цæлыккæн уыд иу фырт Тохти, Цопанæн дæр иу фырт, йæ ном Хъара. Богъæн йæ фырт хуынд Сха, Демиры фырт та хуынд Созан. Афтæмæй Уæлæсыхы цæуæтæй равзæрдысты ахæм ирон мыггæгтæ: Цæлыккатæ, Тохтиатæ, Цопанатæ, Хъаратæ, Богъатæ, Схантæ, Демыратæ, Созанатæ. Ацы мыггæгтæн сæ фыдæл иу кæй уыд, уымæ гæсгæ уыдысты æрвадæлтæ.
Найфонæн дæр уыд цыппар фырты: Худзи, Гайт, Фарни æмæ Борси. Худзийæн уыд фырт, йæ ном Хæдарц, Гайты фырт та хуынд Церек. Найфоны байзæддагæй равзæрд ахæм ирон мыггæгтæ: Худзитæ, Хæдарцатæ, Гайтæ, Церекатæ, Фæрниатæ, Борситæ. Ацы мыггæгтæ дæр æрвадæлтæ сты, уыд сын иу фыдæл — Найфон.
Тымболæн дæр уыд цыппар фырты: Гуыри, Еси, Арисхан, Тези. Гуырийæ равзæрд Гуыриаты мыггаг, Есийы номæй — Есиаты мыггаг. Арысханæн уыд дыууæ фырты: Хæмæт æмæ Уæрдасен. Арысхан æмæ йæ фыртты нæмттæй равзæрдысты ахæм ирон мыггæгтæ: Арысхантæ, Хæмæттæ, Уæрдасентæ. Тымболы байзæддагæй цы мыггæгтæ фæзындысты, уыдон дæр æрвадæлтæ уыдысты.
Равзæрд
[ивын | Бындур ивын]- Ос-Бæгъатыр → Сидæмон → ? → ? → Куыртта[4]
- Ос-Бæгъатыр → ? → ? → Куыртта[5]
Кæс ноджы
[ивын | Бындур ивын]Фиппаинæгтæ
[ивын | Бындур ивын]- ↑ 1,0 1,1 Гаглойты З. Д. Ирон мыггæгтæ. — 2-аг баххæстгонд рауагъд. — Цхинвал: «Республика», 2017. — 372 с.
- ↑ Куырттаты ком æмæ куырттатæгтæ / Чиныг сарæзтой Гуыриаты Т., Мырзаганты М. æмæ æнд. — Дзæуджыхъæу: Аланыстон, 2007. — 464 ф.
- ↑ Тлатты Æмзор. Тлаттæ: Мыггаджы хабæрттæ. — Дзæуджыхъæу: Ир, 2004 — 103 ф.
- ↑ Гутнов Ф. К. Средневековая Осетия.— Владикавказ: Ир, 1993. 229 с.
- ↑ Марзоев И.Т. Тагиата: привилегированное сословие Тагаурского общества Северной Осетии. Монография. Сев.-Осет. ин-т гум. и соц. исслед. Владикавказ, 2012. – 500 с.