Багратион, Пётр Иваны фырт
| Пётр Иваны фырт Багратион | |
|---|---|
| уырыс. Пётр Иванович Багратион гуырдз. პეტრე ივანეს ძე ბაგრატიონი | |
 | |
| Райгуырды датæ | 1765-æм азы 10 июлы |
| Райгуырæны бынат | |
| Мæлæты датæ | 12 (24) сентябры 1812[1] (47 азы) кæнæ 1812-æм азы 24 сентябры (47 азы) |
| Мæлæты бынат | |
| Кæй |
 Уæрæсейы импери |
| Æфсæдты хуыз | Уæрæсейы императорон æфсад[d] |
| Æфсæддон куысты азтæ | 1783—1812 |
| Хуындад | инæлар æмæ инфантерийы инæлар[d] |
| Хорзæхтæ æмæ премитæ |
             |
| Къухæрфыст |
 |
 Викикъæбицы медиа | |
Багратион Иваны фырт Пётр (гуырдз. პეტრე ბაგრატიონი, 1765—1812) — Уæрæсейы инфантерийы инæлар, кънйаз, 1812-æм азы Фыдыбæстæйы хæсты хъæбатыр.
Цардвæндаг
[ивын | Бындур ивын]Хæдзарвæндаг
[ивын | Бындур ивын]Багратионы мыггаджы равзæрд цæуы Адарнасе Багратионæй; 742—780-æм азты уый уыд рагон Гуырдзыстоны провинцийы — Тао-Кларджеты ерыстау (ныр Турчы сконды у), йæ фырт Ашот Куропалат (амардис 826-æм азы) сси Гуырдзыстоны паддзах. Фæстæдæр Гуырдзыстоны паддзæхты династи фæдих æртæ къабазыл, хистæр къабазы хæххытæй иу (Багратионтæ) бацыдис Уæрæсейы кънйазты мыггæгты номхыгъдмæ.
1759-æм азы Картлийы паддзах Иессейы фæрссаг фырт принц Алыксандр (Исаак-бек) Гуырдзыстоны паддзахиуæггæнæг бинонтимæ быцæуы тыххæй афтыдис Уæрæсемæ æмæ дзы службæ кодта Кавказы дивизийы булкъонæй. Йæ фырт Иван Багратион (1730—1795) дæр уырдæм ацыдис йæ фæдыл. Иван службæмæ бацыдис Хъызлары хъаллæйы комендантон командæмæ.
Бирæ автортæ куыд фыссынц, афтæмæй Пётр райгуырдис 1765-æм азы Хъызлары, фæлæ архивон æрмæджытæм гæсгæ зæгъæн ис, Пётр Калачы кæй райгуырдис, уый. Йæ фыды петицитæм гæсгæ Пётры ныййарджытæ Картли-Къахеты паддзахадæй Хъызлармæ æрлыгъдысты æрмæстдæр 1766-æм азы декабры, Гуырдзыстон Уæрæсейы империйы скондмæ бацæуыны агъоммæ [3]. Йæ æрыгон азтæ Багратион арвыста Хъызлары.
Æфсæддон службæ
[ивын | Бындур ивын]Службæ райдыдта Астраханы фистæгæфсæддон полчъы. Фыццаг хатт тох кодта 1783-æм азы хæстон экспедицийы Цæцæны. 1785-æм азы уацары райста Сих Мансуры æфсад.
1806-1812-æм азты уырысы-турчы хæсты рæстæджы уыдис Молдавийы æфсады сæйраг командыгæнæгæй. 1812-æм азы Фыдыбæстæйы хæсты рæстæджы уыди Дыккаг ныгуылæн æфсады сæйраг командыгæнæгæй.
Амардис Бородинойы тохы фæстæ 1812-æм азы 24 сентябры. 1839-æм азы ногæй ныгæд æрцыдис Бородинойы быдыры.
Йæ номæй кæй рахуыдтой, уыцы бынæттæ
[ивын | Бындур ивын]- 1946-æм азы Калининграды облæсты кондмæ бацæуæг Скæсæн Пруссийы сахарæн Прейсиш-Эйлау, ном Багратионовск сæвæрдтой.
- Цыртдзæвæнтæ: 1999-æм азы Мæскуыйы ныввæрд, скульптор Мераб Мерабишвили.
- Мæскуыйы ис метро-йы станцæ Багратионовскæй æмæ хид «Багратион».
- Багратионы уынг (Липецк)
- Багратионы уынг (Калининград)
- Багратионы уынг (Хъызлар)
- Ном «Багратион» хаста Советон æфсады 1944-æм азы Белоруссаг операци Фыдыбæстæйы Стыр хæсты рæстæджы
Фиппаинæгтæ
[ивын | Бындур ивын]- ↑ 1,0 1,1 Багратион, Петр Иванович (уырыс.) // Русский биографический словарь — СПб: 1900. — Т. 2. — С. 394—398.
- ↑ Большая российская энциклопедия (уырыс.) — Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
- ↑ А. Микаберизде, «Лев русской армии»(уырыс.)